*
'Sen beni üzemezsin
Zaten çok üzgünüm
Nereye baksam acı
Nereye baksam acı
Ben avım sen avcı
Vur bakalım….
Sen beni sezemezsin
Dilimi ezemezsin
Nereye baksam acı
Nereye baksam acı
Kim yolcu kim hancı
Dur bakalım…
Beni öldüremezsin
Sesim, sazım, sözüm var benim
Ben derken ben herkesim'
*
'Sonuç olarak 47 yıldır yazıyorum…. Yazmaya da devam edeceğim.'
#SezenAksu
#ÖğrenilmişÇaresizlik
*
Tepesinden muz sarkıtılan bir kafese beş tane maymun konulur.
*
Maymunlardan biri muza ulaşmaya çalışacak olursa, kafese tazyikli soğuk su fışkırtılarak maymunların beşi de ıslatılır.
*
Maymunlar muza ulaşma çabalarıyla, ıslatılma halleri arasındaki bağlantıyı çabucak kurar.
*
Ve tekrar tazyikli soğuk su yememek için muzu almaya çalışmaktan vazgeçerler.
*
Sonra içlerinden biri dışarı çıkbuarılır ve yerine yeni bir maymun sokulur.
*
Yeni gelenin, daha önce o kafeste yaşananlardan haberi yoktur.
*
Haliyle muzu almak için yukarı uzanır ve diğer maymunlar başlarına gelecekleri bildiklerinden hemen saldırıp onu alaşağı ederler.
*
Yeni gelen maymun, neden saldırıya uğradığını anlayamaz ama birkaç denemeden sonra dayak yememek için muzu almaya kalkışmaktan vazgeçer.
*
Sonra ilk deneyde bulunan bir maymun daha kafesten çıkarılır ve yerine hiçbir şeyden haberi olmayan yeni bir maymun daha konulur.
*
İkinci yeni maymun da doğal olarak kafesin tepesindeki muza uzanır hemen.
*
Ve o da diğerleri tarafından dövülerek engellenir. Üstelik ona saldıranlar arasında, deneyin başlangıcında kafeste bulunmayan, hiç tazyikli su yememiş olan ama nedenini bilmeden sadece muza uzanmanın sonucunun dayak yemek olduğunu öğrenen maymun da vardır.
*
Böyle böyle, beş maymun teker teker kafesten alınır ve yerlerine muza uzanıp da tazyikli su yememiş olan beş başka maymun koyulur.
*
Deneyin sonunda kafeste yine beş maymun ve tepede asılı bir muz vardır.
*
İçerideki maymunlar tazyikli soğuk su ile ıslatılmamışlardır.
*
Ama artık hiçbiri o muza uzanmamaktadır.
*
ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK
Buna “öğrenilmiş çaresizlik” denir.
*
Toplum psikolojisinin analizleri yapılırken hep negatif sonuçlara yönelik araştırmalara yoğunlaşan insanlık, çaresizliğin öğrenilebilen daha da kötüsü öğretilebilen bir şey olduğunda hemfikirdir.
*
Peki, ya öğrenilmiş cesaret? Öğrenilmiş hak arama? Öğrenilmiş mantık? Öğrenilmiş adalet?
*
Çaresizliği öğrenebilen insan aslında aynı şekilde çare bulmayı da öğrenebilecek kapasitededir. Önemli olan öğretmenin niyetidir.
*
Biz toplum olarak yavaş yavaş ısınan suyun içinde başına geleni anlamayan kurbağa deneyinden, hem de haşlanarak henüz çıkmışken...
*
Şu anda beş maymun deneyimini yaşıyoruz.
*
Çaresizliğimizin sınırları daraltıla daraltıla bize en baştan öğretiliyor.
*
UNUTULMUŞ CESARET
Bugün hukuksuz bir şekilde yasaklanan, hiçbir mantıksal dayanağı olmayan bir düzenlemeyle durdurulan içki satışı yasağını istersek satıcısıyla, alıcısıyla hep birlikte delebiliriz.
*
Bunu yaptığımızda verilecek cezalara yine hep birlikte, satıcısıyla, alıcısıyla itiraz edebiliriz.
*
Bize destek verecek gönüllü bir hukuk ordusuyla hızla olumlu sonuçlar alabiliriz.
*
Hatta bu yasakları kanuna aykırı bir şekilde koyan, uygulayan ve bizleri mağdur edenlere karşı tazminat hakkı bile kazanabiliriz.
*
Ama tıpkı çalınan oylara, taraflı bir cumhurbaşkanına, ülkenin canına okuyan bir illegal yapılanmayla işbirliği yapanların hâlâ iktidarda olmasına, mahkemelerdeki hukuksuz yargılamalara, açık açık politik niyetlere alet edilen KHK’lere karşı bunların hiçbirini yapmadığımız gibi hayat tarzımıza yönelik bu sinsi saldırıya karşı da hiçbir şey yapmayacağız.
*
Söylene söylene içki stoklayacağız, el altından satış yapan gözü kara esnafla birlikte yeraltına ineceğiz, evde kendi içkimizi yapmanın yollarını bulacağız.
*
Ve dini hassasiyetlere hizmet eden buna benzer çeşitli yasakları hazmede hazmede, o muza neden uzanmadığımızı bilmez bir halde, bambaşka bir ülkenin inşasında mı istemeye istemeye bizzat rol bu oynayacağız.
*
Oysa ortada ne tazyikli su var ne hortum ne de sırılsıklam maymun.
*
Ortada sadece kullanmayı hızla unuttuğumuz yasal haklar ve saçma sapan bir öğrenilmiş çaresizlik var.
1- Ağaç yaş iken eğilir ya da doğrulur. Her şeyin bir zamanı vardır. Hayat öğrenme sürecidir ama zamanlaması çok önemlidir. Siz de bilirsiniz ki “yaşlı köpeğe yeni oyunlar öğretilmez.” “Yaşlı kurda yol öğretilmez.” 2- Düşen ağaca balta vuran çok olur. Onun için hayatta düşmemeye dikkat etmek gerek; güçlüyken gölgene sığınanlar düşerken baltayı alıp sana koşarlar. 3- Bizi yok etmeye çalışan baltanın sapı bizdendir. Her zaman dış düşmandan korkmayın. İç düşman daha tehlikelidir. Sizin gibi görünüp size hainlik edecek insanlara dikkat edin. Dişi kıran, pirince en çok benzeyen beyaz taştır. 4- “Ulu çamlar fırtınalı diyarlarda yetişir” İnsanı geliştiren mükemmelleştiren zorluklardır. Büyük adamlar büyük engellerle karşılaşıp onu aştıkları için büyük adam olurlar. Büyük devletler büyük badireleri atlatarak büyük devlet olurlar. Uçurtma rüzgâra karşı durduğu için yükselir. Engelleri fırsat bilmelisiniz. 5- Bir ağacın kökü ne kadar derinse boyu o kadar yükseğe çıkar. Kökleri zayıf olan büyüklüğü taşıyamaz. Onun için kökünüze sahip çıkmalısınız. Kökünü unutan ya da yok sayan bir ağaç ayakta kalabilir mi? Bir ağaç gücünü gövdesinden değil kökünden alır. Sizin de tarihiniz olmazsa nasıl geleceğiniz olacak? Tarihinizi yok sayar ya da unutursanız nasıl geleceği inşa edebilirsiniz? 6- Ağaç yapraklarıyla gürler. Bir insan da ailesiyle, sosyal çevresiyle güzel olur; onlarla tamamlanır. Onlarla varlığını hissettirir. Onun için sosyal ilişkileriniz önemlidir. 7- Hiçbir ağaç acaba bahar gelecek mi, çiçek açacak mıyım diye düşünmez. Kök, gövde ve dallar görevini sessizce ve sabırlıca yaparlar. Siz de baharın gelmesini bekliyorsanız görevinizi şamata yapmadan sessizce, hakkıyla ve sabırla yapmalısınız. 8- Meyveli ağacı taşlarlar. Bilgili, becerikli, başarılı insanlara haset eden çok olur. Bir işe yaramayan, niteliksiz, silik insanlar kimsenin umurunda olmazlar. Onun için başarılı insanlar atılacak taşlara mukavemet edemezlerse başarılarını sürdüremezler. 9- Her ağaç kendi toprağında büyür. Ağaç ancak uygun toprağı bulması halinde gelişmesini sürdürür. İnsan yetenekleri de öyledir; ağaç tohumu gibidir. Uygun zemin bulursa gelişir, yoksa çürür gider. 10- Beşikten mezara kadar ağaca muhtaçsınız. Çocukken beşikte, ölünce tabutta bizimle berabersiniz. Bize hep odun gözüyle bakmayın. Biraz da ibret gözüyle bakın. 
#AyKaranlık
*
Maviye
Maviye çalar gözlerin,
Yangın mavisine
Rüzgarda asi,
Körsem,
Senden gayrısına yoksam,
Bozuksam,
Can benim, düş benim,
Ellere nesi?
Hadi gel,
Ay karanlık...
*
İtten aç,
Yılandan çıplak,
Vurgun ve bela
Gelip durmuşsam kapına
Var mı ki doymazlığım?
İlle de ille
Sevmelerim,
Sevmelerim gibisi?
Oturmuş yazıcılar
Fermanım yazar
N`olur gel,
Ay karanlık...
*
Dört yanım puşt zulası,
Dost yüzlü,
Dost gülücüklü
Cigaramdan yanar.
Alnım öperler,
Suskun, hayın, çiyansı.
Dört yanım pust zulası,
Dönerim dönerim çıkmaz.
En leylim gecede ölesim tutmuş,
Etme gel,
Ay karanlık...
*
#AhmedArif
#Amenna
*
'Yaşayanlar bir gün ölür'
elbette
ağaçlarla
balıklarla
kuşlarla ben
âmenna
'ağlayanlar bir gün güler'
elbette
uyanmakla
anlamakla
bilmekle ben
âmenna
*
'kısa çöp uzun çöpten hakkını alır'
elbette
direnmekle
kurtulmakla
barışla ben
âmenna
*
öyle bir yerdeyim ki
ne karanfil
ne kurbağa
öyle bir yerdeyim ki
biryanım maviyosun
dalgalanır sularda
biryanım çocuk parkı
çığlıkçığlığa
öyle bir yerdeyim ki
anam gider allah allah
dölüm düşmüş sokağa
*
dostum dostum güzel dostum
bu ne beter çizgidir bu
bu ne çıldırtan denge
yaprak döker biryanımız
bir yanımız bahar bahçe
*
#HasanHüseyinKorkmazgil
#İnsanlarınTürküleriKendilerindenGüzel
*
İnsanların türküleri kendilerinden güzel,
kendilerinden umutlu,
kendilerinden kederli,
daha uzun ömürlü kendilerinden.
Sevdim insanlardan çok türkülerini.
İnsansız yaşayabildim
türküsüz hiçbir zaman.
Hiçbir zaman beni aldatmadı türküler de.
Türküleri anladım hangi dilde söylenirse söylensin.
Bu dünyada yiyip içtiklerimin,
gezip tozduklarımın,
görüp işittiklerimin,
dokunduklarımın, anladıklarımın
hiçbiri, hiçbiri,
beni bahtiyar etmedi türküler kadar...
*
20 Eylül 1960
#NazımHikmet
